The role of the road transport at the application of methodological conception of transport accessibility in the spatial plan of the Republic of Serbia

Abstract

'Good accessibility of European regions improves their competitive position, but also the competitiveness of Europe as a whole' (ESDP European Spatial Development, 1999). The accessibility of the Republic of Serbia territory and its regional entities presents one of the key criteria for success of spatial development and it is one of the most important indicators for determining the spatial aspects of the transport system. The development of transport networks may differently affect the spatial distribution of population and economic activity. The quantity and quality of existing regional infrastructure, as well as the distance (travel time) of the population, play major role in that. It can contribute their spatial distribution on one side through the improvement of transport accessibility in relation to the centers of international significance, and on the other side it may cause even bigger problems, i.e. large distance from connection points to the transport network may lead to the formation of 'empty spaces'. These areas have limited access, which leads to stagnation in development. Quality of the secondary networks is very important here, i.e. such outcome can be avoided by adjusting the density of secondary transportation network, regional and sub-regional, so they follow the expansion of the national network. Thus, with the increase of speed on national networks, the dimensions of space and the importance of the secondary network increase, on one side, while on the other distance between regions and urban centers served by these networks proportionally reduces (Europe 2000+: Cooperation for European territorial development, 1994).

'Dobrom pristupačnošću evropske regije poboljšavaju svoju konkurentnu poziciju, ali i konkurentnost Evrope kao celine ' ( ESDP- European Spatial Development, 1999.god.). Pristupačnost teritorije Republike Srbije i njenih regionalnih celina predstavlja jedan od ključnih kriterijuma za merenje uspešnosti prostornog razvoja i jedan je od najvažnijih indikatora za određivanje prostornih aspekata saobraćajnih sistema. Razvoj saobraćajne mreže može različito da utiče na prostornu distribuciju stanovništva i ekonomskih aktivnosti. Kvantitet i kvalitet postojeće regionalne infrastrukture kao i udaljenost (vreme putovanja) stanovništva, u tome igraju veliku ulogu. Može s jedne strane da doprinese njihovoj prostornoj distribuciji, kroz poboljšanje saobraćajne pristupačnosti u odnosu na centre međunarodnog značaja, a s druge strane unapređenje saobraćajne mreže može da izazove još veće probleme, u smislu da velike udaljenosti do priključnih tačaka na saobraćajnu mrežu, dovode do formiranja 'praznih međuprostora'. Tu prostori imaju ograničene mogućnosti pristupa, što dovodi do stagnacije u razvoju. Tu dobija na značaju kvalitet sekundarnih mreža, tj. ovakvi ishodi mogu se izbeći korigovanjem gustina sekundarnih saobraćajnih mreža, regionalne i subregionalne, tako da prate širenje nacionalnih mreža. Znači, sa povećanjem brzina na nacionalnim mrežama, povećavaju se i dimenzije međuprostora i značaj sekundarne mreže, s jedne strane, dok se proporcionalno smanjuju udaljenosti između regija i urbanih centara opsluženih ovom mrežom, s druge strane Europe 2000+: Cooperation for European territorial development, 1994).