Geodizajn kao instrument održivog planiranja – iskustva iz pedagoškog eksperimenta obavljenog na teritoriji opštine Ivanjica

Abstract

U radu se pod održivim planiranjem podrazumeva planiranje održivog prostornog razvoja, a Geodizajn koji se razvija u okviru Međunarodne geodizajn kolaboracije analizira se kao njegov instrument. Primena i analiza Geodizajna obavljene su tokom eksperimentalnog studija u letnjem semestru 2020/2021. godine na Geografskom fakultetu u Beogradu. Studio/projekat pod nazivom Ivanjica – rasadnik stabala i alternativa je postavljen kao alternativa etabliranom planiranju područja posebne namene, u kojim se ne vodi dovoljno računa o koristima lokalne zajednice od realizacije tih planova niti o ekosistemskim uslugama lokalnog prostora. Osnovni cilj bio je da studenti razumeju i iniciraju međuzavisnosti (pod)sistema u prostoru kako bi izradili scenarije budućeg prostornog razvoja i sagledaju značaj njihovih promena za realizaciju održivog razvoja. Ovo je posebno važno u kontekstu dugogodišnje profitno-orijentisane prakse planiranja. U njoj naša zajednica leluja između deklarativnog prihvatanja i kritičkog odbijanja održivog razvoja, bez prave operativne primene ili zamene koja bi nam pomogla da adekvatno podržimo donošenje odluka o budućem održivom (lokalnom) prostornom razvoju. Ova „adekvatnost“ koja zahteva strukturirani, transdisciplinarni, kolaborativni okvir rada i povećanu senzibilnost prema socio-ekološkim izazovima nalazi se u srži Geodizajna. U narednom periodu i u okviru akreditovanog programa, takav Geodizajn će se učiti u našoj školi.