Seoska naselja u Srbiji – stanje i perspektiva

Abstract

Seoska naselja čine složen, višeslojno kompleksan i dinamičan naseobinski skup na negradskom području, specifično ekološki i istorijski determinisan, socijalno i ekonomski oblikovan, prostorno izdiferenciran entitet. Obeležen je regionalnim razlikama u intenzitetu i dinamici razvojnih procesa, sa kompleksom geografskih i društveno–ekonomskih faktora koji su uslovili formiranje različitih tipova naselja, čija se dinamika transformacije i usklađivanje sa savremenim razvojnim trendovima odvijala različitim tempom. Njihove karakteristike i specifičnosti prostora u kojima su locirani determinisali su ulogu u sistemu mreže naselja i prostornoj organizaciji Srbije. Sistem seoskih naselja ne može se jednolično, linearno i ravnopravno tretirati, već se mora vezivati za identitet prostornih celina u kojima su ona razvijena, u koegzistenciji sa drugim prostornim i naseobinskim formama koje su u datoj celini razvijene. Kako bi se uvažile osobenosti prostornih celina i pospešila integracija ruralnog prostora, predložen je novi, dopunjen model prostorne organizacije, gde se u mreži seoskih naselja izdvajaju primarna naselja – sa bazičnim funkcijama; razvojni centri – sa centralnim funkcijama i razvojnom ulogom; i prigradska naselja – spona između ruralnog okruženja i urbanog centra.