Napuštena sela Srbije: studija slučaja sela Vukojevac (opština Kuršumlija)

Abstract

Depopulacija ruralnog prostora i migracije selo – grad kao savremeni fenomeni u svom ekstremnom obliku dovode do potpunog demografskog gašenja pojedinih seoskih naselja i iščezavanja ljudskog faktora u korišćenju prostora. Ovaj proces u izolovanim i saobraćajno teško dostupnim brdsko-planinskim delovima Srbije prisutan je još 1980-ih godina, a prema popisu iz 2011. godine 13 seoskih naselja (bez Kosova i Metohije) ostalo je bez stanovništva. Na primeru napuštenog sela Vukojevac (Opština Kuršumlija), u radu su defi nisani uzroci napuštanja ruralnog prostora u Srbiji, demografske, ekonomske, geopolitičko-bezbednosne i ekološke posledice tog napuštanja i promene u korišćenju površina. Na osnovu sagledavanja trenutnih demografskih i ekonomskih trendova u brdsko-planinskim ruralnim delovima opštine Kuršumlija, ali i nepovoljne bezbednosne situacije (položaj u tzv. Kopnenoj zoni bezbednosti) nameće se zaključak da je u postojećim uslovima revitalizacija (ruralna obnova) Vukojevca apsolutno nemoguća. Buduće upravljanje ovim i drugim sličnim ruralnim prostorima u Srbiji mora se bazirati na rešavanju postojećih bezbednosnih problema i iznalaženju smernica njihovog budućeg statusa, kako bi se stvorile mogućnosti za eventualno korišćenje prostora niskog intenziteta (organska poljoprivreda, turizam itd.).