| dc.description.abstract | Proglašenje pandemije COVID-19 od strane SZO početkom 2020. go-dine izazvalo je lavinu događaja koji su bez presedana u istoriji. Osimefekata na međunarodnu i nacionalnu ekonomiju i saobraćaj, sasvim jeočekivano da efekti budu najočigledniji na vitalne demografske stope. Sajedne strane, kako raspolažemo podacima za 2020. godinu (agregatnim),to je potpuno jasno da evidentno smanjenje broja živorođenja u Srbiji uodnosu na 2019. godinu nema nikakve veze sa krizom izazvane virusomkorona. Imajući u vidu da je epidemija u Srbiji proglašena tokom marta,kada je uvedeno vanredno stanje potpunim zatvaranjem (lockdown), i dasu sva živorođenja u 2020. godini rezultat začeća koja su ostvarena preproglašenja epidemije, sasvim je jasno da ne postoji osnov da se eviden-tirani pad nivoa rađanja dovodi u vezu sa krizom izazvane pandemijomCOVID-19. Sa druge strane, kao ukupan broj umrlih od virusa korona kaouzroka smrti tokom 2020. godine evidentirano je 3211 slučajeva, ali jeapsolutna razlika broja umrlih tokom 2020. u odnosu na 2019. godinuiznosila 13496 lica. Zadatak ovog referata biće da pruži odgovore o po-tencijalno minimalnoj i potencijalno maksimalnoj smrtnosti u Srbiji tokom2020. godine u odsustvu krize COVID-19, odnosno u redovnim okolnosti-ma. Podatak o graničnim vrednostima očekivanog agregata mortaliteta,ali i podatak o očekivanoj smrtnosti od COVID-a imajući u vidu nalazedosadašnjih relevantnih studija, potencijalno mogu dati dva odgovora.Prvi je da je moguće dati grubu ocenu toga da li je registrovani broj umr-lih od COVID-a potcenjen ili precenjen i drugi je da se na osnovu te oce-ne i podatka o mogućim graničnim vrednostima agregata umiranja uredovnim okolnostima, prikaže interval u okviru koga se kreće direktnademografska cena krize COVID-19 u Srbiji. Drugim rečima, pokušaćemoda damo odgovor da li se radi o prekomernom odgovoru na pandemijuili se, možda, radi o preblagoj reakciji države u uslovima visokog epidemi-ološkog rizika. Višak smrtnosti od 14785 lica (srednja vrednost) jednim je delomsigurno posledica prekomernog odgovora na pandemiju COVID-19 istavljanja čitavog zdravstvenog sistema u službu borbe protiv COVID-ačime je otežan pa i onemogućen pristup obolelima od drugih bolestii stanja. Sa druge strane, veliki udeo viška smrti može se indirektnopripisati COVID-u. Ove smrti nije direktno izazvao virus korona ali jemoguće da ih je posredno uzrokovao, komplikujući ishod primarnoghroničnog (ili akutnog) stanja ili bolesti, koje usled verovatnog neo-buhvata testiranjem (ili lažno negativnog rezultata testiranja) nisupodvedene pod statistiku umiranja od COVID-a. Iako je broj umrlih odCOVID-a relativno mali i predstavlja nizak udeo u okviru viška morta-liteta, Srbija se nalazi u samom svetskom vrhu prema broju prekobroj-nih smrti na 100 hiljada stanovnika tokom 2020. godine. Naime, ovajpokazatelj iznosi čak 267,5 prekobrojnih smrti na svakih 100 hiljadastanovnika svrstavajući Srbiju, njen zdravstveni sistem i ukupan odgo-vor države među najveće demografske gubitnike krize COVID-19, da-leko iza, često pominjanih, Italije sa 157, Španije sa 160, Belgije sa 177i SAD sa 138 prekobrojnih smrti na 100 hiljada stanovnika. | sr |
